Krótka charakterystyka styczników

Co to jest stycznik i do czego służy?

Stycznik to urządzenie pełniące funkcję łącznika elektrycznego. Ma on dwa położenia styków jedno z nich jest położeniem przewodzącym. Stycznik musi rozłączać i załączać obwód elektryczny oraz pracować pod dużym obciążeniem prądowym.

Stycznik w przeciwieństwie do przekaźników ogólnego zastosowania są zaprojektowane do bezpośredniego podłączania urządzeń obciążeniowych o wysokim natężeniu prądu. Przekaźniki zwykle posiadają niższą wytrzymałość i przeważnie posiadają styki normalnie zamknięte i normalnie otwarte. Ponadto styczniki oprócz układów pomocniczych są prawie wyłącznie wyposażone w styki normalnie otwarte. Kolejna różnica pomiędzy przekaźnikami a stycznikami to fakt, iż styczniki w przeciwieństwie do przekaźników mają funkcje tłumienia i kontrolowania łuku elektrycznego wytwarzanego podczas wyłączania urządzenia.

Istnieje wiele postaci styczników o różnych mocach i cechach. W odróżnieniu od wyłącznika stycznik nie jest przeznaczony do przerywania prądu zwarciowego. Urządzenia pracują w szerokim zakresie prądu od kilku amperów aż do kilku kiloamperów. Fizyczne rozmiary styczników sięga od urządzeń wielkości piłki tenisowej aż do urządzeń o boku nawet ponad jednego metra.

Styczniki można podzielić ze względu na podłączenie. Istnieją styczniki na stałe napięcie DC jak i również styczniki na napięcie przemienne AC. Najbardziej popularne wydają się styczniki 3 fazowe, znajdują wiele zastosowań w przemyśle. 

Styczniki wykorzystuje się do różnych zastosowań min do sterowania silnikami elektrycznymi, sterowania oświetleniem, sterowania grzałkami, bateriami kondensatorów i wszędzie tam gdzie występuje duże obciążenie elektryczne.

Konstrukcja stycznika cechuje się dużą wytrwałością mechaniczną i wysoką częstością łączeń przy relatywnie małych rozmiarach oraz niskiej masie.

Stycznik zbudowany jest z wielu elementów, są to:

• izolacyjna podstawa stycznika
  

• rdzeń nieruchomy
  

• cewka stycznika
  

• zwora ruchoma elektromagnesu
  

• styk nieruchomy
  

• styk ruchomy
  

• styki zwierne i rozwierne, umieszczone w torach prądowych pomocniczych
  

• sprężyny stykowe zapewniające docisk styków
  

• komory gaszeniowe łuku elektrycznego

  
  
  
  

Zasada działania stycznika jest prosta; prąd przepływający przez urządzenie zasila cewkę stycznika. Pod napięciem elektromagnes cewki tworzy pole magnetyczne, które powoduje, że rdzeń stycznika przesuwa zworę ruchomą i obwód zostaje następnie uzupełniony ruchomym stykiem umożliwiającym przepływ przez styki do urządzenia. Po zaniku napięcia na cewce elektromagnes odsuwa styk ruchomy i styk ruchomy jest odsuwany rozłączając obwód.

Prąd wejściowy do cewki stycznika może być prądem stałym lub zmiennym (dostępny w różnych zakresach napięcia od 12VAC lub 12VDC do 690VAC lub 440VDC w przypadku styczników 3 fazowych). Podczas pracy cewka stycznika zużywa niewielką ilość energii. Aby zmniejszyć ilość energii odprowadzanej przez cewkę stycznika podczas pracy, stosuje się obwody ekonomizera.

Powstało wiele rodzajów styczników, są to min:

• stycznik magnetyczny
  

• stycznik próżniowy
  

• stycznik rtęciowy

Oprócz wyżej wymienionych występują także styczniki półprzewodnikowe, które są również nazywane przekaźnikami statycznymi. 

Styczniki mają wiele zalet są dobrym rozwiązaniem dla układów o dużej mocy, dzięki funkcjom gaszenia łuku elektrycznego znajdują zastosowania nawet w niebezpiecznych środowiskach, zapewniają izolację galwaniczną pomiędzy obwodem sterowanym a obwodem cewki.

Podsumowując styczniki są dobrym rozwiązaniem, jeżeli chodzi o obwody o dużym obciążeniem oraz cechują się wysokim bezpieczeństwem zarówno dla obsługi jak i urządzeń.